โสเครตีส

โสเครตีส (socrates )

โสเครติส เป็นนักปรัชญาชาวกรีก ถูกจัดอยู่ในกลุ่ม จิตนิยม โสเครตีส มีปรัชญาทางการศึกษาว่า ความรู้ มีเพื่อศึกษาเพื่อเรียนรู้ เขาเสนอว่า ความจริงมีเพียงหนึ่งเดียว เมื่อ 2+2 =4 ดังนั้น 2+2 บวกที่เชียงใหม่ก็ต้องได้ 4 บวกที่อเมริกาก็ต้องได้ 4เช่นกัน น้ำเมื่อนำมาต้มจะเดือดที่อุณหภูมิ ประมาณ 100 องศา ดังนั้นน้ำต้มที่ไหนในโลกก็ต้องเดือดที่ 100 องศาเช่นกัน แนวคิดนี้ เขานำเสนอเพื่อมาหักล้างกับแนวคิด ของกลุ่ม โซฟิสต์ ที่สอนว่าความรู้เป็นแบบ อัตนัย คือแล้วแต่ใครจะคิด ใครคิดว่าอย่างไรก็อย่างนั้น
โสเครตีสสนับการปกครองแบบอภิชนาธิปไตย ( Aristocracy ) คืออำนาจอธิปไตยอยู่ในกลุ่มบุคคลผู้เฉลียวฉลาด ทั้งนี้ เพราะเขาไม่เชื่อในความเสมอภาคของคน
โสกราตีสใช้ชีวิตอยู่ในช่วงเวลาของการเปลียนแปลงในอาณาจักรเอเธนส์ จากจุดสูงสุดของอาณาจักรเอเธนส์ถึงยุคเสื่อมภายหลังการพ่ายแพ้ให้กับกรุง สปาร์ตา (Sparta) มีบุคคลสามคนสำคัญที่ยุให้ศาลสาธารณะของกรุงเอเธนส์ไต่สวนโสกราตีส โดยกล่าวหาว่าโสกราตีสเป็นผู้ที่สร้างความเสื่อมศรัทธาในศาสนา และเยาวชนในกรุงเอเธนส์ เรื่องราวทั้งหมดนี้สามารถอธิบายได้ เมื่อนึกถึงสถานการณ์ในเมืองเอเธนส์ภายหลังการพ่ายแพ้ให้กับสปาร์ตานั้น ชาวเมืองเอเธนส์ ผู้ยังเชื่อถือในเทพเจ้าผู้ปกป้องเมืองต่างๆ มองว่าการพ่ายแพ้ของเอเธนส์เป็นเพราะเทพเจ้าเอเธนา (Athena) ผู้เป็นเทพปกครองเมืองเอเธนส์นั้นประสงค์จะลงโทษเมืองเอเธนส์เพราะผู้คนในเมืองเสื่อมศรัทธาในศาสนา การที่โสกราตีสตั้งคำถามและสนทนาเกี่ยวกับปรัชญาจึงเท่ากับเป็นการทรยศชาติ การไต่สวนตัดสินว่าโสกราตีสมีความผิด เขาถูกประหาร โดยการดื่มยาพิษ
โสเครตีสใช้รูปแบบการสอน แบบ สนทนา หรือ ไดอะล็อค เขาไม่มีงานเขียนที่ชัดเจน โสเครตีสถูกจับในข้อหา ปลุกปั่นมวลชนให้กระด้างกระเดื่องต่อรัฐในยุคนั้น เขาถูกกล่าวหาว่าสอนเยาวชนให้งมงายไม่เชื่อฟังรัฐ

โสเครตีสถูกยื่นข้อเสนอจากผู้ปกครองให้เขาเลือก ระหว่างอยู่ หรือตาย โดยมีข้อแลกเปลี่ยน หากเขาเลือกที่จะอยู่ โดยผู้ปกครองให้เขาออกมาประกาศต่อหน้าศิษย์ของเขาว่าสิ่งที่เขาพร่ำสอนมาทั้งชีวิตนั้นเป็นสิ่งผิดแลกกับการมีชีวิตอยู่

โสเครตีสเลือกทางตาย โดยเขากล่าวว่าสิ่งที่เขาสอน ที่มีผิดก็คือ ผิดกฎหมายของรัฐเท่านั้น แต่ไม่ผิดหลักความจริง เขาถูกตัดสินให้ดื่มยาพิษ ต่อหน้าลูกศิษย์ของเขา

ก่อนตาย โสเครตีสได้ ให้บทเรียนสุดท้ายอันมีค่ากับเหล่าลูกศิษย์ของเขา โสเครตีสได้ประกาศให้ลูกศิษย์ ที่อยู่เบื้องหน้าเขาว่า อาจารย์จะให้บทเรียนสุดท้ายต่อพวกเธอทั้งหลาย หลังจากที่อาจารย์ยกแก้วยาพิษขึ้นมาดื่มหลังจากนั้นให้พวกเธอทั้งหลายจงสังเกตุอาการของอาจารย์หลังจากต้องยาพิษแล้วว่าเป็นอย่างไรและจงจดบันทึกสิ่งเหล่านี้เอาไว้เพื่อเป็นความรู้สืบต่อกันไป. 

เพลโตหนึ่งในลูกศิษย์ที่เฝ้าดูอาจารย์ดื่มยาพิษตายไปต่อหน้า

กังวาล ทองเนตร ( รัฐศาสตร์ การปกครอง มหาวิทยาลัยรามคำแหง )